Mostar, Hepimizin savaşta yıkılan ve sonradan yapılan, meşhur Osmanlı köprüsü ile tanıdığımız bu güzel Bosna Hersek şehri bu ülkeye yapılan tüm Balkan tur programlarının önemli bir noktası. Neretva Nehrinin etrafına kurulu Mostar; Hersek idari bölgesinin en büyük şehri ve birleşme öncesi başkenti. 2005 yılında tüm eski şehir bölgesi Unesco Kültür Mirasları listesine girmiş ve korunmaktadır.     MOSTAR’DA GÖRÜLECEK YERLER   Köprünün İki Yakası: Bu küçük şehirde köprünün iki yakasını da gezerseniz her şeyi görmüş sayılırsınız. Mini müzeleri ve sokak arası şehitlikleri ziyaret etmeyi lütfen unutmayın.   Mostar Çarşısı: Gezilesi bir çarşısı var. Küçük hediyelik eşyalar için de fiyatlar nispeten makul.     MOSTAR NOT DEFTERİ   Kısa tutun:Yarım günlük bir şehir burası, konaklama yapmayıp yakın bir başka noktaya geçebilirsiniz. Tabii ki akla gelen ilk örnek Saraybosna   Koski Mehmed Paşa Camii Minaresine çıkın: Köprü de dahil güzelim şehri minarenin üstünde, yüksek ve iyi bir kadrajdan görebilirsiniz.(Çıkış yabancılara 4, Türklere 2 €)   Düşünmeye zaman ayırın: Mostar gezisi insana düşünecek çok şey veriyor. Diliniz, dininiz, ırkınız ne olursa olsun ‘insan’ olan herkesin düşünebilmesi için oldukça acı deneyimler bu topraklarda yaşanmış. Koşuşturmacaya biraz ara verip Neretva Nehri’ne doğru bakarak sakin sakin derinlerde kaybolmak ve sorgulamak için bir şans.

NASIL UCUZ TATİL YAPILIR? DÜŞÜK BÜTÇE İLE TATİL NASIL PLANLANIR ?      Arkadaşlarımızdan ve yakınlarımızdan yola çıkarsak yurt dışı seyahati için en büyük iki dertten birinin bütçe, diğerinin zaman olduğunu gördük. Öyleyse bildiklerimizi, deneyimlerimizi yazalım istedik.      En büyük derdimiz belli ki tatil bütçesi. Ucuz ve ekonomik kelimelerinin anlamlarını ayıralım lütfen. Ekonomik geziler yapmanın bilinen, çokça denenmiş yöntemleri hatta kuralları vardır.      Gezmek bir felsefe ise, gezgin turizmi bir hayat tarzıdır. Önceliğinizin, tercihlerinizin ve elbette bütçenizin bir kısmının gezmek, görmek, keşfetmek olması lazım. O kısmı kendi iç dengenizde hallederseniz, naçizane tecrübelerimizi paylaşalım.      Ne kadar çok kazanırsa kazansın her insanın bütçesinin kısıtlı olduğunun farkındayız. Bu mantıktan yola çıkarak burada belirli bir kaliteyi ve yaşam standardını da koruyarak gezilerimizi biraz daha düşük bütçeyle nasıl yaptığımızı anlatmaya çabalayacağız. Elbette arada konformist yaklaşma hakkı, kendini biraz şımartma şansı senin, tıpkı bizim de yaptığımız gibi. Ama daha çok görebilmek, daha çok gezebilmek,  “Dünya’nın burasında insanlar nasıl yaşıyormuş” sorusuna daha fazla yerde cevap alabilmek için işin ‘maliyet’ kısmına dikkat etmeliyiz.   1- Korkmayın      90’ların Türkiyesi’nde yaşamıyoruz. Uçak biletleri ucuz, internet çılgınca bilgiyle dolu ve Dünya daha global. Anlatılan bir sürü zengin hikayelerini geç ve bu işin ucuz da olabildiğine inan. Söz gerisini halledeceğiz.    2- Esnek Olun      İlla da bayramda seyranda değil de biraz kendi belirlediğiniz günler yerine ekonomik biletlerin belirlediği günlerde seyahate başlarsak inanın çok kâr elde edebiliriz. Hele bir yere sezon dışı bir tarihte giderseniz her şey kafadan %30 ucuzlar. (Ulaşım, konaklama, yeme içme…) Ayrıca kalabalıktan kaçarak daha keyifli tatil de yapabilirsiniz.       3- Tur Şirketi İhtiyacınızı Sorgulayın      Tur şirketlerine karşı değiliz, ama 6 günlük tatilin ilk gününe havalimanı otel transferi yapan otobüsle, yol üstü bir şehir turu yapıp, kalan 5 gününü de serbest zaman yapan şirketlerin üzerimizden para kazanmasına da karşıyız.  Zorla kazandığınız parayı kimseye kolayca vermeyin. Hak edenleri ve gerekli olanları tenzih ederim. Tur programını alıp internet ortamında incelemenizi öneririm, böylelikle gittiğiniz yerleri daha detaylı olarak inceleyebilirsiniz.      Hindistan‘da zaten fille çıkmak dışında hiçbir alternatifi olmayan 8 dakikalık ve 2 Dolarlık bir rotayı, programına “fil turu dahil” diye ekleyen tur şirketleri vardır dikkat edin.   4- Rota Çizerken Dikkatli Olun      Çizdiğiniz rotada ara ulaşımları iyi planlayın. Mümkünse turunuza birkaç gece yolcuğu ekleyerek tasarruf edin. Bütçeye bağlı olarak geleneksel rotanın biraz dışına çıkmakta ya da trend günleri buna göre belirlemekte oldukça fayda var. Hem sadece ekonomi değil, az bilineni keşfetmenin heyecanı da bizimle.   5- Uzun Vadeli Masrafları Toptan Yapın      İlk pasaport alışta bütçe yeterliyse 2-3 değil, 10 yıllık alın, hemen kısa vadede olmasa da kâra geçersiniz. Aman bir daha nezaman gidebilirim diye düşünmeyin defalarca karşılaştığım örnekler var bu konuda. Özellikle Schengen Vizeli bir tur yapıyorsanız multi vize ile kısa süre sonrasına bir ziyaret daha planlarsanız vize masrafınız bölünmüş olur. İlk başta aldığınız backpack’e ya da klasik bir bavula biraz fazla para verir, kalitelisini alırsanız bu masrafı her sene tekrarlamazsınız.   6- Konaklama Eğer bir tur firması ile gitmiyorsanız, kaç gün kalacaksanız gezmek istediğiniz yerlerin planlamasını yapın ve noktalara ulaşabileceğiniz en uygun yerdeki oteller arasından seçim yapın. Ben genelde gezmek istediğim yerlere yürüyüş mesafesindeki otelleri seçiyorum.   7- Ulaşım Masraflarında Dikkatli Olun      Bir gezgin erken rezervasyon kovalar, ucuz bilet yakalar, aktarmalı gider, en uygun yolla konforu yakalar. Gittiğiniz yerde yürüyüş sizin için hem en güzel spor olur hemde yeni ve ilginç deneyimler kazandırır.     8- Kültürel Boyut Dışında Yeme İçme Basit Olsun      Çok ciddi bir maliyet olmasa da yediğiniz şehre ve içtiğiniz yere göre değişiklik gösterecektir. Ekonomik alternatifler her zaman vardır. Kendi yemeğimizi yapmaktan, marketten yemeye kadar sayılabilir.   9- Trend Olmayan Dönemleri Tercih Edin      Off season veya off day dönemleri diye anılan zamanlar tercih edilse iyi olur. Tabii bu vakit rahatlığıyla ilgili bir şey ama yazlık bir yere temmuzda değil de mayısta, eylülde giderseniz daha ucuza gidersiniz. Birkaç ülkelik bir turunuz varsa otobüs, tren, uçak biletini hafta sonu değil de hafta içi alırsanız daha ucuza mal edersiniz. Noelde tüm dünya seyahat ediyordur, ağustosta tüm Avrupa geziyordur, bunlar daha trend zamanlardır.   10- Tourism Info Ofislerini Rehber Yapın Turizm İnformation ofisleri ve çalışanları bir şehirdeki ilk arkadaşımız. Genellikle havaalanlarında ve şehir merkezlerinde bulabilirsiniz Çoğu ülkede gerçekten çok yardımcılar. Ücretsiz harita ve güncel bilgiler almak için ilk durağınız olsun.       11- Yerel İnsanlardan Fikir Alın      Yolda, sokakta, resepsiyonda tanıştığımız ya da sadece adres sorduğumuz kişiler önemlidir. Her zaman için orada yaşayanların önerileri hem daha leziz/keyifli/yerel ve doğrudur, hem de daha ucuzdur. Özellikle öğrencileri çevirip bir fikir alırsanız garanti ederiz aklınızdaki rakamdan %25 kâr elde edersiniz.   12- İndirim Kartlarını Alın, İndirim Saatlerini Takip Edin      İster müze girişi, ister toplu taşıma, barların happy hour saatleri ya da sarayların free giriş günleri hepsi bizim için öncelikli araştırma noktaları.   13- Turistik Olmayan Bölgelerde Alışveriş Yapın      Muadili olan ihtiyaçlar için şehir merkezinin biraz dışı tercih edilmeli. Roma Dondurması’nı Kolezyum önünde yerseniz 4 Euro, sadece 800 metre ileride daha ‘normal’ bir yerde yenirse 2,50 Euro. İnanmıyor musun, Sultanahmet Meydanı’nda bir döner 8,5 TL, az ilerisi Beyazıt’ta daha lezzetlisi 4 Lira… Özellikle turistik şehirlerde bu fark ciddi rakamlara ulaşabiliyor ve genellikle kalite de düşüyor.   14- GEREKSİZ MASRAF KALEMLERİNİ BAŞTAN KISIN Yeni bir deneyim olarak bakıldığı için genelde tatillerde daha bonkör davranabiliyoruz. Günlük hayatınızda nasıl olursa olsun, bazı küçük gereksiz masrafları hiç yapmayabiliriz. Alışveriş çılgınlığına dikkaet edin.   Vize Aracı Şirketi: Vereceğiniz 35 Euroluk masraf sizi ortalama bir AB ülkesinde bir gün geçindirir. Zorunlu bir hal yoksa kendi vizemizi kendimiz alalım. Hafiflik İyidir: Çantanıza koyduğunuz her gereksiz parça sizin için maddi manevi külfet. Hatta bir çantayı direkt iptal etseniz uçak biletiniz bile ucuzlayabilir. Hafif olun, esnek olun. Unutmayın bu her türlü gezi için altın kuraldır. Hem bunu genel hayatımıza da uygulasak da şahane olur. Madde ve eşya bağımlılığından kurtulun. Kur Farkı:Kurdaki dalgalanmaya dikkat ederiz, mümkün olduğunca al-sat işlemlerimizi doğru anda yaparız. Çok kişiysek tüm bütçeyi bir kerede TL’den çevirir özel kur alırız. (Hiç küçümsemeyin 400 Euro bütçeli 4 kişi 1600 Euro bozmaya ya da almaya gitsin 3-4 kuruştan 45-55 Lira kâr elde eder, o da evden havalimanına bedava ulaşım demek en azından. Kredi Karı Kullanımına Dikkat: Mümkünse nakit harcarız, kart komisyon almasa da sevgili bankalarımız kötü kur uygular. Kredi kartı tatil bütçemiz değil, başlangıçta taksit imkanı, tur sırasında da acil durum destek aracıdır. Ortak Masrafları Toplu Alın: Yalnızlaşmaya ve bireysel tüketime alışsak da, birlikte alışveriş her türlü daha uygundur. 2 tane 330 ml. kola alacağına 1 litre kola + iki plastik bardak alırsın daha ucuz olur. Kola gibi küçük bir örneği, oda kiralama, taksi tutma, süpermarket alışverişi, grup indirimi yapılan her bilet gibi tüm kalemlerde büyütebilirsiniz.